Kościół pw. św. Jakuba i Agnieszki (Plac Katedralny)

Rok 1198 to rok konsekracji przez biskupa wrocławskiego Jarosława poźnoromańskiej kamiennej trójnawowej bazyliki pw. św. Jakuba i Agnieszki, powstałej na miejscu pierwotnego drewnianego kościółka z XI wieku na tzw. Nowym Mieście. Kościół romański zniszczony został podczas najazdu Tatarów w 1241 roku i nie ma pewności, czy był odbudowany, czy też na jego miejscu powstała nowa gotycka świątynia. Z pewnością ceglany kościół gotycki istniał przed 1392 rokiem, kiedy budowlę tę pokryto dachem. Po pożarze w 1401 roku kościół wprawdzie odbudowano, jednak już w roku 1423 rada miejska postanowiła o rozebraniu starej świątyni i zawarciu kontraktu z Piotrem z Ząbkowic na wzniesienie nowego reprezentacyjnego kościoła miejskiego (ów wykształcony w Pradze budowniczy dał się poznać jako twórca kościoła cysterskiego w Kamieńcu Ząbkowickim). Obecną trójnawową, halową bryłę kościoła wznoszono w latach 1424-30 - zapewne z wykorzystaniem fragmentów poprzedniej świątyni. Bezspornie XV-wieczne jest prezbiterium z obejściem będącym przedłużeniem naw bocznych, przy których wybudowano szereg niższych kaplic gotyckich (w miejscu dawnych wejść przy ósmym przęśle powstały później dwie kaplice barokowe). Imponujący wielkością dwuspadowy dach nyskiej Katedry ma powierzchnię około 4 tysięcy m²; sklepienie hali wsparte jest na potężnych ośmiobocznych filarach. Należący do największych na Śląsku kościół był po pożarze w 1542 roku częściowo przebudowany; z XVI wieku pochodzi chór mieszczański - przedłużenie chóru organowego, z wieku XVII baptysterium - pierwotnie kaplica zmarłych. W kościele znajdują się liczne nagrobki biskupów wrocławskich oraz jeden z najbogatszych na Śląsku zbiór pomników i epitafiów nagrobnych. Wyjątkową wartość posiada zespół krat oddzielających kaplice od naw bocznych - dzieło warsztatów nyskich od późnego gotyku, poprzez renesans i manieryzm, aż po barok. Choć w kolejnych epokach wielokrotnie zmieniał się wystrój świątyni (w okresie baroku w kościele znajdowały się aż 43 ołtarze), podczas wizytacji zawsze podkreślano niezwykłe piękno architektoniczne budowli oraz pełną harmonijność wnętrza. Obecny wygląd wnętrza Katedry jest w głównej mierze wynikiem przeprowadzonej w latach 1889-95 regotyzacji; w tym też czasie powstał charakterystyczny nowy portal przy głównym wejściu. Po powodzi w 1938 roku rozebrano kamienny baldachim głównego ołtarza, usunięto też całość polichromii, a ściany pobielono wapnem. Kościół nie przetrwał kataklizmu II wojny światowej, pożar w dniu 21 marca 1945 roku dokonał największych zniszczeń w dziejach świątyni. Po trwającej 15 lat odbudowie, w dniu święta Wniebowzięcia NMP 15 sierpnia 1959 roku nyska Katedra została ponownie poświęcona przez ks. Stefana kardynała Wyszyńskiego i przywrócona nyskiej społeczności, stając się znów chlubą mieszkańców miasta.

pozostałe miejsca koncertów