Środa, 21 września, godz. 18.30
Pałac Biskupi - Muzeum w Nysie (ul. Biskupa Jarosława)

WOKÓŁ JANA SEBASTIANA

Georg Friedrich Haendel
Sonata A-dur „Roger” op. 1 nr 10
Adagio - Allegro - Largo - Allegro

Wilhelm Friedemann Bach
Fantazja e-moll F. 21

*Johann Christoph Friedrich Bach
Sonata C-dur (na cztery ręce)
Allegro con brio - Andante - Allegretto. Rondo

Georg Philipp Telemann
Sonata d-moll op. 7
Andante - Allegro assai - Largo - Allegro

*Carl Philipp Emanuel Bach
Thema con Variazioni

*Johann Christian Bach
Sonata C-dur op. 15 nr 6 (na cztery ręce)
Allegro - Rondo. Allegretto

Antonio Vivaldi
Sonata A-dur
Preludio e Capriccio - Corrente - Adagio quasi Recitativo - Gigue

Wykonawcy:
 

Anna Szabelka - skrzypce
Danuta Sobik-Ptok - wiolonczela
Aleksandra Gajecka-Antosiewicz - klawesyn
*Hanna Balcerzak - klawesyn

Anna Szabelka jest absolwentką Akademii Muzycznej w Katowicach, w klasie skrzypiec prof. Romana Lasockiego, oraz studiów podyplomowych w warszawskiej Akademii Muzycznej, ukończonych z wyróżnieniem pod kierunkiem prof. Konstantego Andrzeja Kulki. Uczestniczyła w licznych kursach muzycznych, prowadzonych m.in. przez prof. Irenę Dubiską oraz prof. Marinę Jaszwili. Laureatka III konkursu na skrzypce solo prof. Tadeusza Wrońskiego. W 1995 r. otrzymała stypendium Ministra Kultury i Sztuki. W latach 2000-2001 była pierwszym skrzypkiem Kwartetu Śląskiego. Występowała w Polsce, wielu krajach Europy oraz w USA. Współpracowała z Jerzym Salwarowskim, Markiem Pijarowskim, Jerzym Swobodą, Mirosławem J. Błaszczykiem, Maciejem Niesiołowskim.  Koncertowała m.in. z Jadwigą Kotnowską, Waldemarem Malickim, Piotrem Pławnerem, Markiem Toporowskim. Ma na swoim koncie liczne prawykonania utworów polskich kompozytorów współczesnych. Zrealizowała wiele nagrań dla Polskiego Radia oraz Telewizji Polskiej.  Od 2005 r. jest pierwszym skrzypkiem kwartetu smyczkowego AKADEMOS, z którym w maju 2007 r. brała udział w mistrzowskim kursie muzycznym prowadzonym przez Emerson String Quartet zakończonym dwukrotnym występem w nowojorskiej Carnegie Hall. Jest także pedagogiem katowickiej Akademii Muzycznej.

Danuta Sobik-Ptok jest absolwentką Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Katowicach oraz studiów podyplomowych tejże uczelni w zakresie kameralistyki, ukończonych pod kierunkiem Marka Mosia. Od 1997 r. prowadzi intensywną działalność artystyczną w kwartecie smyczkowym AKADEMOS. Jest laureatką czołowych nagród na międzynarodowych konkursach muzyki kameralnej w Polsce, Czechach i we Włoszech (m.in. I nagroda na konkursie w Provincia di Caltanisetta na Sycylii). Ma na swym koncie ponad 400 koncertów w Europie i USA. W maju 2007 r. wraz z kwartetem AKADEMOS wystąpiła dwukrotnie w Carnegie Hall w Nowym Jorku w ramach Emerson String Quartet Young Artists Concerts.

Aleksandra Gajecka-Antosiewicz ukończyła Akademię Muzyczną w Łodzi w klasie klawesynu prof. Ewy Piaseckiej (1999) oraz w klasie fortepianu prof. Marka Drewnowskiego (2000). Studia w zakresie współczesnej muzyki klawesynowej odbyła na Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu (2001-2003) pod kierunkiem Elżbiety Chojnackiej. Laureatka V Międzynarodowego Festiwalu Pianistycznego im. J. Hofmanna i I. J. Paderewskiego w Nałęczowie (1995). Współpracowała z wieloma wybitnymi artystami, takimi jak: Elżbieta Stefańska, Leszek Kędracki, Colin Tilney, Mark Kroll i Ketil Haugsand. Występuje jako solistka i kameralistka w Polsce i za granicą. Koncertuje m.in. z kwartetem AKADEMOS, flecistką Katarzyną Starzec oraz siostrą Hanną Balcerzak, z którą od 1993 roku tworzy duet fortepianowy i klawesynowy.Dokonała nagrań płytowych (m.in.. Cztery pory roku A. Vivaldiego), nagrań archiwalnych dla TVP, polskich rozgłośni radiowych, NOSPR w Katowicach. Oprócz działalności koncertowej od 1999 r. A. Gajecka-Antosiewicz zajmuje się pracą pedagogiczną jako nauczyciel fortepianu i klawesynu w OSM I i II stopnia w Bytomiu. W 2002 roku założyła pierwszą na Śląsku klasę klawesynu w szkole muzycznej II stopnia.

Duet klawesynowy tworzą siostry-bliźniaczki Aleksandra Gajecka-Antosiewicz i Hanna Balcerzak. Hanna ukończyła Akademię Muzyczną w Łodzi w klasie fortepianu prof. Marka Drewnowskiego oraz w klasie klawesynu prof. Leszka Kędrackiego. Zadebiutowały w 1992 roku wykonując Koncert podwójny Es-dur W.A. Mozarta. Od tego czasu z powodzeniem koncertują w Polsce i za granicą. Laureatki V Międzynarodowego Festiwalu Pianistycznego im. J. Hofmanna i I. J. Paderewskiego w Nałęczowie w 1995 r. Swoją grę doskonaliły pracując z wybitnymi artystami, takimi jak Elżbieta Stefańska, Leszek Kędracki, Czesław Stańczyk, Colin Tilney, Mark Kroll, Ketil Haugsand podczas wielu kursów muzycznych. W dorobku duetu znajdują się nagrania dla Polskiego Radia i Telewizji. W repertuarze zespołu znajduje się szereg utworów na klawesyn i fortepian na cztery ręce oraz na dwa klawesyny i na dwa fortepiany. Siostry współpracują również z kompozytorami muzyki współczesnej, wzbogacając swój repertuar o pozycje muzyki najnowszej.

          Twórczość Johanna Sebastiana Bacha (1685-1750) stanowi bez wątpienia jeden z filarów historii muzyki europejskiej. Jest podsumowaniem wszystkiego, co nastąpiło przed nią, a jednocześnie drogowskazem wytyczającym kierunek kolejnym pokoleniom twórców. W poszukiwaniu piękna i wartości w muzyce baroku warto także sięgnąć do twórczości innych, współczesnych mu, kolegów „po fachu” – na przykład Vivaldiego, Haendla, czy Telemanna.
           Antonio Vivaldi (1678-1741) odnosił sukcesy przede wszystkim jako niezrównany skrzypek. Nic więc dziwnego, że domeną jego twórczości był koncert solowy, dający wykonawcy możliwość popisu wirtuozowskiego. Sonata u Vivaldiego była raczej gatunkiem drugoplanowym. Kompozytor nawiązywał głównie do wzorów włoskich, lecz nie przestrzegał ściśle granic pomiędzy sonatą kameralną a kościelną. Sonata A-dur RV 31 pochodzi ze zbioru 12 sonat wydanych jako op. 2. W utworach tych często słychać dialogowanie, czy nawet rywalizację skrzypiec i basso continuo, co wskazuje na pewne powiązanie z formą koncertu, dominującą w twórczości Vivaldiego.
          Rówieśnik Bacha, Georg Friedrich Haendel (1685-1759) zarówno w życiu jak i w twórczości był kosmopolitą . Urodził się w Niemczech, kompozycji uczył się u mistrzów włoskich, po czym osiadł w Anglii, zaś w jego muzyce odnaleźć można pierwiastki stylów wszystkich trzech narodowości. Największą sławę przyniosły mu opery i oratoria – wystawne, pełne monumentalizmu i blasku. Muzyka kameralna, obejmująca głównie sonaty solowe i triowe, stanowi niejako margines twórczości kompozytora. Utwory te łączą w sobie cechy sonaty da camera i da chiesa, a w wielu z nich usłyszeć można pokrewieństwo tematyczne z innymi większymi dziełami kompozytora, co może świadczyć, iż były one swoistymi „wprawkami” czy szkicami późniejszych utworów.
           Georg Philipp Telemann (1681-1767) cieszył się dużą popularnością w kręgach muzycznych, szczególnie doceniany był jego wkład w rozwój opery niemieckiej w I połowie XVIII wieku. Styl kompozytora jest niezwykle oryginalny, gdyż łączy w sobie zarówno zróżnicowane idiomy narodowe: niemiecki, włoski, francuski (także polski!), jak też właściwości różnych praktyk: styl późnego baroku oraz nowy styl w muzyce niemieckiej – galant. Dewizą kompozytorską zaś było dla Telemanna hasło „naturalność bez kunsztowności”. W Sonacie d-moll można usłyszeć właśnie syntezę elementów włoskiego baroku i niemieckiego galant .
Jeżeli Johann Sebastian Bach domyka pewien okres w historii muzyki – dzieło jego stanowi syntezę epoki baroku – to synowie jego należą już do grupy twórców, która wytyczała nowe drogi w sztuce kompozytorskiej. Każdy z nich – Wilhelm Friedemann (1710-1784), Carl Philipp Emanuel (1714-1788), Johann Christoph Friedrich (1732-1795) i Johann Christian (1735-1782) – obrał przy tym inny kierunek rozwoju artystycznego oraz tworzył i działał w innym mieście.
          Twórczość Wilhelma Friedemanna, zwanego Bachem „drezdeńskim”, zmierzała w kierunku niemieckiego galant. Jego utwory klawesynowe (m.in. Fantazja e-moll) i kameralne ukazują przede wszystkim znakomite opanowanie warsztatu kompozytorskiego i bogatą inwencję melodyczną. Z kolei Carl Philipp Emanuel – Bach „berliński” lub „hamburski” – łączył włoską kantylenę z francuską ilustracyjnością nadając swoim utworom poetycką refleksyjność i sentymentalny wyraz. Był jednym z ostatnich mistrzów gry na klawikordzie oraz czołowym twórcą literatury na ten i inne instrumenty klawiszowe. W tej grupie utworów znaleźć można m.in. Thema con Variazioni. Styl jego utworów zwiastował już początki nowej epoki w historii muzyki – wczesnego klasycyzmu.
          Johann Christoph Friedrich, znany także jako Bach „bückeburski”, początkowo nawiązywał w swych utworach do stylistyki ojca, później zaczął wprowadzać elementy muzyki włoskiej a także niemieckiego galant. Obracał się wśród zróżnicowanych gatunków: sonaty (m.in. Sonata C-dur), symfonie, oratoria, chóralne utwory liturgiczne, motety, opery i pieśni. Natomiast „mediolański” lub „londyński” Bach, czyli Johann Christian początkowo sławę zdobył jako twórca oper, do historii muzyki jednak przeszedł głównie dzięki muzyce instrumentalnej – symfoniom, koncertom, kwartetom czy sonatom, wśród których mieści się Sonata C-dur op. 15 nr 6. Jego dojrzała twórczość nosi już silne znamiona stylu klasycznego.